Παγκόσμιοι Κατάλογοι Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς


Η Σύμβαση προνοεί τη δημιουργία δύο καταλόγων και ενός μητρώου. Αιτήσεις για εγγραφές και στα τρία μπορούν να κατατεθούν μόνο από τα κράτη μέλη και στη συνέχεια αξιολογούνται από ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων και τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.

1. Αντιπροσωπευτικός Κατάλογος Στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity)

Στοχεύει στην ενίσχυση της προβολής της ΑΠΚ γενικότερα, στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της και στην ενθάρρυνση του διαλόγου, με σεβασμό στην πολιτιστική ποικιλομορφία.

2. Κατάλογος Στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που Χρήζουν Επείγουσας Προστασίας (List of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding)

Αποσκοπεί στην κινητοποίηση και τη διεθνή συνεργασία με σκοπό την προστασία στοιχείων ΑΠΚ, των οποίων η βιωσιμότητα διατρέχει κίνδυνο παρά τις προσπάθειες του κράτους και της κοινότητας να τις διαφυλάξει. Λαμβάνει υπόψη τα μέτρα που σχεδιάζει και εφαρμόζει το κράτος με την εμπλοκή και τη συνεργασία των κοινοτήτων.

3. Προγράμματα και δραστηριότητες για την προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Programmes, projects and activities for the safeguarding of the intangible cultural heritage)

Σε αυτό το μητρώο καταγράφονται προγράμματα και δραστηριότητες, σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, με σκοπό να ενισχύσουν τις ανταλλαγές και τη διεθνή συνεργασία για την υλοποίηση προγραμμάτων που επιδρούν θετικά στην προστασία της ΑΠΚ και αποτελούν πηγή έμπνευση για άλλη κράτη, κοινότητες και φορείς που ασχολούνται με την προστασία της ΑΠΚ.

Η UNESCO δημιούργησε τον διεθνή Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Στοιχείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, για την ανάδειξη και προστασία αριστουργημάτων της άυλης κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Μέχρι στιγμής, η Κύπρος έχει εγγράψει στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο έξι στοιχεία: Το «Λευκαρίτικο κέντημα» το 2009, τα «Τσιαττιστά» το 2011, τη «Μεσογειακή Διατροφή» το 2013 (σε συνεργασία με την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κροατία, το Μαρόκο και την Πορτογαλία), την «Τέχνη της ξερολιθιάς» το 2018 (σε συνεργασία με τη Γαλλία, την Ελβετία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κροατία και τη Σλοβενία), την «Ψαλτική τέχνη» (Βυζαντινή μουσική) το 2019 (σε συνεργασία με την Ελλάδα) και τη «Μαιευτική: Γνώσεις, Δεξιότητες και Πρακτικές» το 2023 (σε συνεργασία με τη Γερμανία, το Κιργιστάν, την Κολομβία, το Λουξεμβούργο, τη Νιγηρία, τη Σλοβενία και το Τόγκο).

Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Σύμβασης, τα κριτήρια εγγραφής ενός στοιχείου στον πιο πάνω Κατάλογο είναι τα ακόλουθα:

  • Το στοιχείο αποτελεί Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (όπως περιγράφεται στο άρθρο 2 της Σύμβασης).
  • Η εγγραφή του στοιχείου στον κατάλογο θα συμβάλει στην προβολή και την ευαισθητοποίηση για τη σημασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενθάρρυνση του διαλόγου, αντικατοπτρίζοντας με τον τρόπο αυτό την πολιτιστική ποικιλομορφία σε όλο τον κόσμο και αποτελώντας τεκμήριο ανθρώπινης δημιουργικότητας.
  • Σχεδιασμός μέτρων για την προστασία και την προώθηση του στοιχείου.
  • Η αίτηση για εγγραφή του στοιχείου στον κατάλογο έγινε με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της κοινότητας, της ομάδας ή των ατόμων που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη πρακτική, με την ελεύθερη, πλήρη και συνειδητή συγκατάθεσή τους.
  • Το στοιχείο περιλαμβάνεται σε ένα ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο κράτος που υποβάλλει την αίτηση (όπως ορίζεται στα άρθρα 11 και 12 της Σύμβασης).

Το διεθνές Φεστιβάλ Tocatì και τα παραδοσιακά παιχνίδια της Κύπρου συμπεριλαμβάνονται στον Κατάλογο Καλών Πρακτικών. Η εγγραφή αναγνωρίστηκε στον Κατάλογο Καλών Πρακτικών κατά τη Δέκατη Έβδομη Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 28 Νοεμβρίου έως 3 Δεκεμβρίου 2022, στο Ραμπάτ του Μαρόκου.